Spadek z dobrodziejstwem inwentarza – co to znaczy i o co w tym chodzi – dowiesz się z tego artykułu.
Trzy sposoby nabycia spadku
Każdy kto jest uprawniony do dziedziczenia może w terminie 6 miesięcy od dowiedzenia się o tym złożyć oświadczenie. Ma do wyboru trzy możliwości.
Po pierwsze, może spadek odrzucić – wówczas nie jest spadkobiercą. Traktuje się go wówczas jakby zmarł przed spadkodawcą. Do spadku jednak mogą być dalej powołanie jego dzieci, wnuki itd.
Po drugie, może spadek przyjąć wprost. W takim przypadku nabywa spadek wraz z odpowiedzialnością za długi spadkowe całym swoim majątkiem.
Po trzecie, może przyjąć spadek z dobrodziejstwem inwentarza. W takim przypadku również odpowiada za długi spadkowe z własnego majątku, jednak tylko do wysokości tzw. stanu czynnego spadku. Stan czynny to inaczej wartość aktywów spadkowych.
Aby spadek przyjąć lub odrzucić, należy złożyć oświadczenie w wyżej wspomnianym terminie. Jeżeli nie złożymy żadnego oświadczenia, przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza nastąpi automatycznie po upływie tego terminu.
W 2015 r. miała miejsce zmiana przepisów, jeżeli śmierć spadkodawcy nastąpiła przed zmianami, to niezłożenie oświadczenia skutkowało przyjęciem spadku wprost.
Nabyć spadek z dobrodziejstwem inwentarza – co to oznacza w praktyce?
Odpowiedzialność z dobrodziejstwem inwentarza chroni spadkobiercę przed ewentualnymi roszczeniami wierzycieli zmarłego.
Przykładowo, jeżeli wierzyciel pozwie spadkobiercę, możliwe jest wpisanie tego ograniczenia do treści wyroku sądowego. Dzięki temu wierzyciel nie otrzyma wyższej sumy niż wynikająca z inwentarza.
Co to jest inwentarz
Żeby jednak skorzystać z dobrodziejstwa inwentarza, trzeba spełnić dodatkowe wymogi.
Nie ma bowiem odpowiedzialności z dobrodziejstwem inwentarza bez określenia samego inwentarza.
Inwentarz to inaczej skład majątku spadkowego (aktywów i zobowiązań) z jego wartością. Odpowiedzialność z dobrodziejstwem inwentarza „aktywuje się” po złożeniu do sądu spisu inwentarza albo wykazu inwentarza.
Spis inwentarza od wykazu inwentarza różni się tym, że spis wykonuje komornik sądowy (oczywiście odpłatnie), a wykaz sam zainteresowany.
Co jeśli nie wykonam spisu lub wykazu inwentarza
Jeżeli nie złożymy ani spisu inwentarza ani wykazu inwentarza, nasza odpowiedzialność wygląda dokładnie tak samo jak przy zwykłym przyjęciu spadku. Czyli ograniczenia nie ma, za długi odpowiadamy całym swoim majątkiem.
Podobna sytuacja nastąpi, gdy spadkobierca podstępnie zatai składniki majątku lub poda jako składnik inwentarza nieistniejące długi.
Spadek z dobrodziejstwem inwentarza a wysokie długi spadkobiercy
Jeśli w skład spadku wchodzą długi, rodzi się wątpliwość jak postąpić. Jeżeli długi przewyższają wartość majątku, warto zastanowić się nad odrzuceniem spadku. Przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza ma sens jeśli np. zależy nam na nabyciu konkretnego majątku spadkowego, a jednocześnie jesteśmy gotowi pokryć koszty spisu inwentarza i spłacić wierzycieli ze swojego majątku do wysokości stanu czynnego spadku.
Jeżeli wartość aktywów jest większa niż zobowiązania, to w praktyce odpowiadamy za wszystkie długi spadkowe. Czy przyjmiemy spadek z dobrodziejstwem inwentarza czy wprost, nie ma większego znaczenia. Oczywiście i w tej sytuacji możliwe jest odrzucenie spadku.
Poszczególne stany faktyczne jednak różnią się i zazwyczaj celowe jest uzyskanie profesjonalnej konsultacji prawnika w odniesieniu do realiów konkretnej sprawy.