Odrzucenie spadku po terminie jest możliwe pod pewnymi warunkami. Jeżeli upłynął termin na odrzucenie spadku, można nadal uchylić się od skutków prawnych niezłożenia oświadczenia w terminie.
Termin na złożenie oświadczenia o odrzuceniu spadku
Termin na złożenie oświadczenia o odrzuceniu spadku wynosi 6 miesięcy od dnia dowiedzenia się o powołaniu do dziedziczenia.
Rozpoczyna on zatem bieg jeżeli spadkobierca dowiaduje się o: śmierci spadkodawcy oraz, że jest uprawniony do dziedziczenia po nim. Uprawnienie to może uzasadniać pokrewieństwo w przypadku dziedziczenia ustawowego. Natomiast w razie dziedziczenia na podstawie testamentu termin uruchamia dowiedzenie się o treści testamentu.
Jeśli zachodzą obydwie podstawy (ustawa i testament), oświadczenie można złożyć nawet dwukrotnie.
Skutki prawne niezłożenia oświadczenia o odrzuceniu spadku w terminie
Jeżeli ktoś nie składa oświadczenia o odrzuceniu spadku w terminie, to zachodzi fikcja prawna przyjęcia spadku z dobrodziejstwem inwentarza.
Jeżeli jednak spadkobierca zmarł przed 18.10.2015 r., następuje co do zasady przyjęcie spadku wprost. Oznacza to odpowiedzialność za długi spadkowe całym majątkiem spadkobiercy.
Złożenie oświadczenia o odrzuceniu spadku po terminie
Odrzucenie spadku po terminie nie rodzi żadnych skutków prawnych. Fikcja przyjęcia spadku wspomniana powyżej następuje bowiem z mocy prawa po upływie terminu na złożenie oświadczenia.
Możliwość odrzucenia spadku po terminie
Jeżeli już nie zdążyliśmy złożyć oświadczenia o odrzuceniu spadku, to jeszcze nie wszystko stracone.
Można bowiem nadal uchylić się od skutków prawnych niezłożenia oświadczenia i odrzucić spadek.
Uchylenie się jest możliwe na podstawie błędu lub groźby. Co istotne, błąd taki może dotyczyć składu samego spadku. Najczęstszą sytuacją uchylenia się pod wpływem błędu jest brak możliwości uzyskania wiedzy o zadłużeniu spadkowym.
Nie jest to jednak sama niewiedza o długach. Brak należytej staranności w uzyskaniu wiedzy na temat składu spadku w terminie uniemożliwi skuteczne uchylenie się. Jedynie bowiem spadkobierca, który obiektywnie nie miał możliwości dowiedzieć się o długach spadkowych, uchyli się skutecznie na tej podstawie.
Istotne jest przede wszystkim dlaczego spadkobierca nie miał wiedzy o długach spadkowych. W grę wchodzą takie możliwości, jak długotrwałe niemieszkanie ze spadkodawcą czy celowe zatajanie długów przez spadkodawcę. Są również sytuacje, gdzie ze względu na brak uprawnień do informacji spadkobierca po prostu nie może dowiedzieć się w terminie o składzie spadku.
Tryb uchylenia się od skutków prawnych nieodrzucenia spadku
Uchylenie się od skutków prawnych nieodrzucenia spadku w terminie następuje przed Sądem. Składa się w tym celu odpowiedni i należycie uzasadniony wniosek. Jeżeli Sąd uzna, że zachodzi błąd lub groźba, zatwierdzi uchylenie się od skutków prawnych oraz przyjmie oświadczenie o odrzuceniu spadku.