Jak uregulować sprawy spadkowe po śmierci osoby bliskiej? Jeżeli nie wiesz od czego zacząć i jak załatwić prawne uregulowanie dziedziczenia, ten tekst jest przeznaczony dla Ciebie.
Przygotuj akt zgonu
Niezbędnym dokumentem do stwierdzenia nabycia spadku jest akt zgonu. Żaden Sąd i notariusz nie stwierdzi bowiem nabycia spadku bez tego dokumentu.
Bez aktu zgonu nie można także zorganizować ceremonii pogrzebowej. Dlatego też zazwyczaj osoba decydująca się uregulować sprawy spadkowe już dysponuje tym dokumentem albo jest w stanie go uzyskać od rodziny. W innym przypadku dokument ten wyda Urząd Stanu Cywilnego.
Przeprowadź stwierdzenie nabycia spadku
Jeżeli sytuacja po śmierci osoby bliskiej się już uspokoiła, możemy przejść do etapu stwierdzenia nabycia spadku. Możliwe jest załatwienie tego w dwóch alternatywnych trybach. Pierwszym jest tryb notarialny, a drugim tryb sądowy.
Tryb notarialny polega na uzyskaniu aktu poświadczenia dziedziczenia w kancelarii notarialnej. Sprawdza się on przeważnie kiedy jest niewielu spadkobierców. Z prostego względu – przy czynności notarialnej powinny być obecne wszystkie osoby wchodzące w grę zarówno jako spadkobiercy ustawowi, jak i spadkobiercy testamentowi. Przy wielu potencjalnych spadkobiercach może się zatem nie udać zgromadzić wszystkich w jednym miejscu i w jednym czasie.
W takim przypadku możliwe jest skierowanie do sądu wniosku o stwierdzenie nabycia spadku. Wniosek taki może złożyć każdy potencjalny spadkobierca. Ponadto może to zrobić każda osoba zainteresowana ustaleniem spadkobierców, np. wierzyciel zmarłego.
W obydwu wyżej opisanych trybach będzie konieczne wykazanie pokrewieństwa potencjalnych spadkobierców ze zmarłym przy pomocy odpisów aktów stanu cywilnego.
Po zakończeniu tego etapu będziemy dysponować oficjalnym dokumentem określającym kto nabył spadek, na jakiej podstawie, w jakiej części (udziale), a także w jaki sposób (wprost albo z dobrodziejstwem inwentarza). Nie będzie jednak nadal załatwiony podział majątku spadkowego. O tym opowiemy w jednym z następnych kroków. W międzyczasie jednak….
Jak uregulować sprawy spadkowe – podatek
Nabycie spadku jest zdarzeniem opodatkowanym podatkiem od spadków i darowizn. W przeważającej większości przypadków osoba blisko spokrewniona ze zmarłym nie zapłaci tego podatku. Będzie tak pod warunkiem, iż w odpowiednim terminie zgłosi naczelnikowi urzędu skarbowego nabycie spadku.
Termin ten wynosi 6 miesięcy od uprawomocnienia się postanowienia sądu albo wydania przez notariusza aktu poświadczenia dziedziczenia.
Termin ten jest nieprzywracalny, po jego upływie zwolnienie nie przysługuje.
Podział majątku spadkowego czyli dział spadku
Jeżeli już wiemy kto dziedziczy spadek i w jakiej części (jest to również odnotowywane w Rejestrze Spadkowym), możemy zacząć oficjalnie dzielić majątek spadkowy. I tak samo jak przy stwierdzeniu nabycia spadku, mamy dwa możliwe tryby: umowny i sądowy.
W trybie sądowym ustala się skład i wartość całego majątku spadkowego, a następnie znosi jego współwłasność.
Natomiast w trybie umownym możliwe jest dokonywanie przez spadkobierców przesunięć poszczególnych składników majątku spadkowego do majątków poszczególnych spadkobierców.
Niewątpliwie w większości przypadków szybszy będzie tryb umowny. Jednak, jak sama nazwa wskazuje, wymaga on zgody wszystkich spadkobierców. W braku takiej zgody każdy zainteresowany może wystąpić na drogę sądową.
Jak uregulować sprawy spadkowe – ile to potrwa?
Okres w jakim można uregulować sprawy spadkowe będzie zależny w głównej mierze od tego czy spadkobiercy są zgodni czy skonfliktowani. Jeżeli spadkobiercy nie mogą dojść do zgody, należy się przygotować na dłuższe postępowanie. Innym czynnikiem jest rozmiar i skład majątku spadkowego, co przekłada się oczywiście również na dłuższy okres podziału majątku spadkowego.
Istnieje również wiele powiązanych ze spadkiem instytucji prawnych i dodatkowych czynności, które mogą komplikować postępowanie. Jako przykłady można wymienić wspólność majątkową między małżonkami, współwłasność, wycenianie nieruchomości przez biegłych, roszczenia z tytułu nakładów poczynionych na majątek spadkowy. Te i inne zagadnienia można ocenić zważając na okoliczności charakterystyczne dla konkretnej sprawy spadkowej.